Het gebruik van de telefoon- en internettap in de opsporing

De minister van Justitie heeft tijdens een Algemeen Overleg over tapstatistieken toegezegd een onderzoek te laten verrichten naar de effectiviteit van telefoon- en internettaps (TK 2009-2010, 30 517, nr. 16).
Dit rapport heeft als doel inzicht te bieden in het feitelijk gebruik van de telefoon- en internettap bij opsporing van strafbare feiten. In het onderzoek wordt uitgegaan van een getrapte vraagstelling:
Hoe wordt in Nederland gebruikgemaakt van de telefoon- en internettap tijdens het opsporingsproces?
Hoe wordt in enkele andere West-Europese landen (Engeland en Wales, Duitsland en Zweden) met dit opsporingsmiddel omgegaan?
Kunnen (grote) verschillen tussen deze landen in het gebruik van dit opsporingsmiddel worden verklaard?
Deze vraagstelling is uitgewerkt in verschillende onderzoeksvragen, die zich samen laten vatten als: hoe vaak, waarom en wanneer wordt de telefoon- en internettap ingezet, voor hoe lang wordt een tap aangesloten en wat voor een informatie levert het dan op?

Inhoudsopgave:
Voorwoord
Afkortingen
Samenvatting
Inleiding
De telefoon- en internetmarkt
Regulering van tappen in Nederland
Wat is een tap en hoe komt deze tot stand?
De tapstatistieken in Nederland
De telefoontap in de praktijk
De internettap in de praktijk
Alternatieven voor de tap
Het gebruik van de tap in Engeland en Wales
Het gebruik van de tap in Zweden
Het gebruik van de tap in Duitsland
Slotbeschouwing

Auteur(s): Odinot, G., Jong, D. de, Leij, J.B.J. van der, Poot, C.J. de, Straalen, E.K. van
Organisatie: WODC
Plaats uitgave: Den Haag

Document te vinden bij

Samenvatting te vinden bij

Summary at

KRO Reporter International: Huurlingen

Nederlandse gewapende beveiligingsbedrijven moeten verplicht gescreend worden op justitiële antecedenten. Dat stellen defensiespecialisten naar aanleiding van de uitzending van Reporter International van vrijdag 3 februari.

In de uitzending wordt onthult dat de directeur van het Nederlandse beveiligingsbedrijf Specops Company een strafblad heeft. Hij heeft de Wet Wapens en Munitie overtreden, maakte zich schuldig aan drugsbezit en een woninginbraak. Het Ministerie van Veiligheid en Justitie was daarvan op de hoogte, maar zag geen reden actie te ondernemen.

Specops Company biedt in 15 landen, waaronder Zuid Afrika, Seychellen en de Verenigde Arabische Emiraten, gewapende diensten aan. Het gaat onder meer om beveiliging van schepen tegen piraten en persoonsbeveiliging . Omdat Specops alleen in het buitenland werkt, hoefde het bedrijf volgens de huidige regels geen vergunning aan te vragen. Het bedrijf is dus niet gescreend door het Ministerie van Justitie.

Hoogleraar Militair Recht Terry Gill van de UvA reageert geschrokken op deze zaak. Gill vindt dat gewapende beveiligingsbedrijven die in Nederland gevestigd zijn altijd gescreend moeten worden. ‘Je moet zorgen voor een deugdelijke screening en een vergunningstelsel van beveiligingbedrijven op eigen bodem’ aldus Gill in Reporter International.

Ook hoogleraar Internationale Betrekkingen Rob de Wijk en René Hiemstra van adviesbureau Acestes willen strengere eisen aan Nederlandse gewapende beveiligers. ‘Het begint met in kaart te brengen welke bedrijven er op dit gebied zijn en te inventariseren wat ze precies doen. Screening op antecedenten is er nu voor deze bedrijven niet, dat moet echt gaan veranderen’, aldus Hiemstra. Om problemen met de militaire beveiligers te voorkomen is zelfs een nieuwe, interdepartementale samenwerking van diverse ministeries nodig, zo stelt hij in Reporter International.

Hiemstra voorzag in 2007 de Adviesraad internationale vraagstukken, AIV van informatie over deze groeiende bedrijfstak. Hoeveel Nederlandse bedrijven momenteel gewapende beveiliging aanbieden in het buitenland is onbekend. Hoogleraar Rob de Wijk denkt dat het om zo’n 20 bedrijven gaat die vanuit Nederland opereren.

Bekijk hier de uitzending van 3 februarie 2012

Polderen bij de politie

De sterkte van de Nederlandse politie is sinds 1991 met bijna de helft (43,9%) toegenomen, maar er zijn amper meer agenten op straat gekomen. Bovendien wordt door dat veel grotere politieapparaat nauwelijks een boef extra gevangen.

Dat blijkt uit interne rapporten van de Politieacademie waar KRO Brandpunt de hand op heeft weten te leggen. Hoe de politie steeds meer veranderd is in een bureaucratische moloch. Aart Zeeman onderzoekt waar de roep om meer blauw op straat uiteindelijk toe heeft geleid.

Uitzending Brandpunt 06 mei 2012

OPSPORING VERZOCHT!

Slachtoffer van diefstal, gewapende overval of seksueel misbruik? Dikke kans dat de daders nooit worden gepakt. De opsporing van criminelen is de afgelopen jaren steeds verder verminderd. Vooral sinds de politie de beschikking heeft gekregen over een nieuw, centraal computersysteem stapelen ook de onopgeloste zwaardere delicten zich op. Korpschef van Hollands Midden J. Stikvoort zegt dat het systeem ‘als een ramp’ wordt ervaren.

Lees ook het nieuwsbericht: 40.000 VERDACHTEN NIET OPGEPAKT DOOR FALENDE COMPUTERS

Aangifte leidt niet altijd tot aanhouding

Veel burgers zijn ontevreden over de politie. Na het doen van aangifte van een misdrijf horen ze vaak niets meer, zelfs al kunnen ze de dader aanwijzen. Dat merkten de ouders van de 10-jarige Simone. Een vriend van de familie bleek hun dochter te hebben misbruikt. Ze deden onmiddellijk aangifte, maar de verdachte werd niet opgepakt. Hij werd pas aangehouden, nadat de ouders vertwijfeld de burgemeester inschakelden. ‘Als je zelf niet aan de bel trekt, gebeurt er helemaal niets’, zegt de moeder van Simone.

Bakker Van Hasselt uit Zundert kreeg tijdens een overval een pistool op zijn hoofd. Hij wees de politie op camerabeelden waar de daders mogelijk op staan. Maar de politie deed daar niets mee. De overval bij de bakker is al de tiende in anderhalf jaar tijd.

Ook de heer Osendarp heeft een dergelijke ervaring. Zijn huurder ging er met de inboedel vandoor. Osendarp spoorde de notoire oplichter op en gaf het adres van zijn ex-huurder door aan de politie. Tot zijn grote verbazing hield deze de man niet aan. Maar daar gaat Osendarp niet mee akkoord. Hij stapt naar de rechter om de politie te dwingen toch onderzoek te doen. Met succes, want de rechtbank beslist dat de politie de zaak alsnog moet behandelen.

Frustratie bij politie

Burgers voelen zich door de politie in de steek gelaten. Maar ook de politie zelf is zwaar gefrustreerd. Er zijn te weinig agenten en rechercheurs die criminelen op kunnen sporen. Volgens minister Opstelten van Veiligheid heeft Nederland op dit moment het sterkste politiekorps ooit. Op papier klopt dat.
In de werkelijkheid kwam al het extra blauw van de afgelopen jaren niet op straat terecht. ‘Van de 49.500 politiemensen zijn er slechts 31.500 operationeel werkzaam’, aldus Jan Willem van der Pol van de Nederlandse Politiebond in ZEMBLA.

Falende computersystemen

Niet alleen capaciteitsproblemen, maar ook de nieuwe falende computersystemen zorgen voor grote ergernis bij de politie. Rechercheurs werken zo min mogelijk met het nieuwe computerprogramma. Hierdoor gaat cruciale informatie verloren en blijven verdachten vrij rond lopen.

Quotum

De politie moet per jaar 250.000 verdachten aanleveren bij het Openbaar Ministerie. Doet zij dat niet, dan wordt ze financieel gekort. Makkelijke zaken gaan dan ook voor, ingewikkelde zaken blijven op de plank liggen. Anders haalt de politie haar quotum niet. Omdat de aard van het delict geen rol speelt, telt een zaak van een fietsendief net zo zwaar als een zedendelinquent.

INTERVIEWS met:
– G. en R. van Hassel, bakkers en slachtoffers van een gewelddadige overval in Zundert;
– S. Heijsman, korpschef Utrecht;
– J. van de Pol (Nederlandse Politiebond);
– P. Holkamp, hoofdagent;
– J. Terpstra, hoogleraar criminologie;
– J. Stikvoort, korpschef Hollands Midden;
– M. Beekwilder (politie Utrecht);
– B. Osendarp, slachtoffer oplichting, wiens zaak niet werd behandeld, waarna hij naar de rechter stapte;
– P. Tekstra (team plankzaken Utrecht);
– Marita en Peter, ouders van Simone, die op 10-jarige leeftijd seksueel werd misbruikt door een bekende van haar ouders – een half jaar na aangifte schrijven haar ouders de burgemeester om aandacht te vragen voor hun aangifte.

 

uitzending 19 februari 2012

Macht aan de beveiligers

Vanuit de samenleving komt er een steeds grotere roep om onze straten en wijken veiliger te krijgen, maar de politie kan het niet aan. Daarom surveilleren er steeds vaker particuliere beveiligers door woonwijken, ze houden toezicht in winkels en ze worden ingehuurd om grote evenementen te beveiligen.

Inmiddels is het aantal beveiligers uitgegroeid tot zo’n 30.000, evenveel als er politieagenten op straat lopen. Minister Opstelten en staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie, willen de samenwerking met de beveiligingsbedrijven verder uitbreiden.

Particuliere beveiligers nemen soms politietaken over, zonder dat ze bijzondere bevoegdheden, handboeien of wapens hebben. Wat betekent dit voor onze veiligheid? Wie controleert deze commerciële bedrijven? En waar ligt de grens van hun bevoegdheden?

Gemeenten

Particuliere beveiligingsbedrijven surveilleren op veel plaatsen in Nederland in het “publieke domein”. Doordat politietoezicht afneemt, huren gemeenten en bedrijven steeds vaker particuliere beveiligers in. Zo ook in de gemeente Katwijk, door een tekort aan politiecapaciteiten is burgemeester Jos Wienen genoodzaakt een beroep te doen op particuliere beveiligers. Hij zegt in deze aflevering dat de politiecapaciteit in Katwijk is teruggelopen en dat hij zich daarover zorgen maakt.

Convenant Samen Alert 24/7

Afgelopen maand is er een convenant getekend tussen de Politie Twente en drie beveiligingsbedrijven voor een nauwere samenwerking. Onder de naam Samen Alert 24/7 gaat de politie in Twente informatie uitwisselen met de samenwerkende beveiligingsbedrijven, zo zullen er foto’s van verdachte huizen en auto’s en mogelijk ook personen door worden gegeven. Jan Willem van der Pol van de Nederlandse Politiebond(NPB) vindt dit geen goede ontwikkeling: “ Dat hoort thuis bij de politie, informatie moet afgeschermd zijn. Dat moet je niet delen met burgers”, aldus Van Der Pol.

Incidenten

Particuliere beveiligers hebben niet dezelfde bevoegdheden als de politie, het blijven gewoon burgers. Dus mogen ze geen geweld gebruiken en hebben ze geen handboeien of wapens. Ook weten beveiligers vaak niet altijd hoe ze iemand moeten aanhouden, wat tot hele gevaarlijke situaties kan leiden, soms zelfs met dodelijke afloop.

Uitzending 9 december 2011

 

Zicht op cameratoezicht

De droom van elke orde handhaver: cameratoezicht. Het bespaart een hoop geld en mankracht. Ruim 120 van de 431 Nederlandse gemeenten hebben al jarenlang cameratoezicht. In het regeerakkoord kondigde het kabinet Rutte aan dat er meer camera’s moeten komen. Ook moeten de camera’s intelligenter worden. Maar helpt het eigenlijk wel? Wat weten we over de effectiviteit van de camera’s? Ze worden gezien als oplossing van overlast en criminaliteit en als ze er eenmaal staan gaan ze nooit meer weg. Bovendien levert het zoveel beelden op dat we ze menselijkerwijs niet meer kunnen verwerken. En zijn intelligente camera’s al zo intelligent dat zij dat wel kunnen?
Argos over de zin van steeds meer beelden.

Uitzending 3 december 2011

Toezicht op veiligheidsdiensten

De Commissie van Toezicht op Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) bestaat 10 jaar. Die commissie ziet erop toe dat de inlichtingendiensten geen wettelijke regels overtreden.
In Argos een terugblik op 10 jaar CTIVD aan de hand van spraakmakende zaken zoals de moord op Theo van Gogh en de zaak van de Marokkaanse jongen Sadik Sbaa. Met voorzitter van de CTIVD Bert van Delden, oud- hoofd van de AIVD, Sybrand van Hulst en emeritus hoogleraar Cyrille Fijnaut.
Hoe goed is de controle van de CTIVD? Wie controleert de diensten op effectiviteit, op de vraag of ze wel goed genoeg hun werk doen? En is de CTIVD wel in staat om de gevolgen van toenemende internationalisering in de inlichtingenwereld, die tot gevolg heeft dat de diensten nauwer samenwerken met diensten in allerlei landen waar mensenrechten niet zo serieus worden genomen, te onderzoeken?

 

Uitzending 5 mei 2012