Bart Debie, gewezen veiligheidsadviseur van het
VB en voormalig Antwerps politiecommissaris, verklaarde vandaag dat hij drie jaar lang informant van de staatsveiligheid was. Hij bespioneerde zo het VB. Hij maakte dat uitgerekend vandaag bekend omdat minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open Vld) vrijdag verklaard had dat “de staatsveiligheid geen politici volgt uit hoofde van hun functie”. Volgens Debie is dat niet waar. Deze hele zaak roept nieuwe vragen op over de rol en de werking van de staatsveiligheid. We proberen de belangrijkste te beantwoorden in acht vraagjes en enkele bedenkingen.
1. WAT IS DE STAATSVEILIGHEID?
De Staatsveiligheid (SV) is België’s bekendste inlichtingendienst. Ze bestaat sinds 1831, hoort niet bij de politie, maar valt onder de verantwoordelijkheid van de Minister van Justitie. Ze zamelt inlichtingen in over al wat de veiligheid van de staat bedreigt: moslimfundamentalisten, antiglobalisten, extremisten van rechts en links. Ze speurt ook naar gevaarlijke sekten en criminele organisaties en naar de mogelijke verspreiding van gevaarlijke wapens die aanslagen (vuile bommen bv.) kunnen veroorzaken. Ze onderzoekt ook de economische spionage (zoals die bij Lernout & Hauspie).
Verder voert ze veiligheidsonderzoeken uit voor mensen die bv. bij de Navo of andere gevoelige instellingen willen gaan werken. Het gaat om honderden onderzoeken per jaar. Ze beschermt – in opdracht van de minister van Binnenlandse Zaken – ook hooggeplaatste personen (staats- en regeringsleiders en hun familie). In 2011 ging het om 100 opdrachten.
2. WAT GING VOORAF?
Vooraf: een woordje geschiedenis.
Op 15 oktober 1830 werd Isidore Plaisant (sic) de eerste administrateur-generaal van de Staatsveiligheid, die toen nog Openbare Veiligheid heette. Ze moest vooral orangisten opsporen, Belgen die aansluiting bij Nederland zochten.
Naarmate de negentiende eeuw vorderde, ging de Openbare Veiligheid alle buitenlanders in kaart brengen. De politie moest vanaf 1840 dagelijks een lijst van gegevens over iedere buitenlander op het grondgebied bezorgen (biografie, financiën, activiteiten). In die periode stroomden vele vluchtelingen België binnen, onder hen Karl Marx. De arbeidersbeweging en de Vlaamse beweging waren twee andere interessepunten van de Openbare Veiligheid. Omdat ze sinds haar ontstaan een personeels- en geldtekort had, deed ze veel een beroep op informanten. Maar die namen het niet zo nauw met de deontologie. Toen de beruchte arbeidersrellen na 1886 voor het assisenhof kwamen, bleek dat hun aanstokers agenten van de Staatsveiligheid waren. Ei zo na werd de dienst opgedoekt.
In 1929 kreeg de dienst zijn nieuwe naam, maar hij bleef op dezelfde schimmige wijze werken als voorheen. Er was nog altijd geen wettelijke regeling, hoewel die al in 1830 als ‘hoogst dringend’ was aangekondigd. Op het einde van de vorige eeuw kwam die er toch: in 1991 ontstond het Comité I, dat de Staatsveiligheid in opdracht van het parlement zou controleren, in 1998 – na 167 jaar – kwam er een wet op de Staatsveiligheid. De dienst kreeg toen de meeste van zijn huidige taken. Pas in 2010 kwam er dan op initiatief van senator Hugo Vandenberghe (CD&V) een behoorlijk strenge “BIM-wet”, een wet die de bijzondere inlichtingenmethoden van de SV regelt.
3. WIE WERKT BIJ DE SV?
Wie werkt bij de SV?
Ze heeft officieel 650 personeelsleden – naast een onbekend aantal informanten – en een budget van 45 miljoen. Ze wordt sinds 2006 geleid door Alain Winants, een Brussels parketmagistraat van liberalen huize. Zijn mandaat is eigenlijk al afgelopen, hij moet binnenkort worden vervangen. Maar hij kan opnieuw kandideren. De meest genoemde tegenkandidaat is Cédric Visart de Bocarmé, voormalig procureur-generaal van Luik en voormalig kabinetschef van minister Joëlle Milquet (cdH).
Einde november 2012 klaagde de grote baas van de SV erover dat zijn dienst te weinig personeel en middelen heeft, vooral om het dreigende salafisme, het moslimextremisme dus, te volgen. Dat salafisme is volgens Alain Winants momenteel het grootste gevaar voor de democratie.
Justititiminister Annemie Turtelboom ontkende echter dat de SV te weinig geld en personeel heeft. “De begroting van de staatsveiligheid is de jongste zeven jaar met 82% gestegen, van 23,86 miljoen in 2003 naar 43,46 miljoen in 2010. De voorbije twee jaren had de SV vaak moeilijkheden om het geld dat ze kreeg ook te besteden”, zo zegde ze op 27 november 2011 in de Kamercommissie Justitie aan Michel Doomst (CD&V). “De staatsveiligheid kreeg in 2010 82 nieuwe personeelsleden, terwijl er 32 vertrokken. Voor 2011 zijn de cijfers: 21 nieuwkomers, 25 vertrekkers. Ik zal nu met het topmanagement van de staatsveiligheid overleggen over de prioriteiten van de dienst”, zo besloot ze.
4. WAT MAG DE STAATSVEILIGHEID DOEN?
4.1. Wat màg de staatsveiligheid doen?
De SV maakt financiële analyses, bestudeert pamfletten en boeken, volgt vergaderingen van extremistische groepen en gaat na hoe groot hun actiekracht is. Ze kan daarvoor een beroep doen op alle openbare bronnen en ook op informanten. De SV is géén politiedienst, ze doet geen gerechtelijke onderzoeken en verricht geen aanhoudingen.
Tot 1998 was er dus geen enkele wet die de SV reglementeerde. En pas in 2010 kwam er een BIM-wet die de methoden die de SV mag gebruiken om inlichtingen in te zamelen, wettelijk vastlegt. Sinds dan zijn er gewone, specifieke en bijzondere methoden. De gewone bestuderen open bronnen (kranten, openbare verslagen, vergaderingen, gebruik van informanten e.d.).
Daarnaast heb je de specifieke methoden: observatie van een openbare plaats (of van een private plaats die toegankelijk is voor het publiek, zoals een discotheek of een kerk) met technische middelen (bv. een camera); doorzoeking van dit soort plaatsen met technische middelen; kennis nemen van de afzender of de geadresseerde van post of van de eigenaar van een postbus; kennisnemen van wie telefoneert met wie of van het IP-adres van een computer. De bijzondere methoden zijn: de observatie in woningen; het oprichten van een front store (een nepbedrijf of nepvzw om zo inlichtingen in te zamelen, nvdr); doorzoeking van private plaatsen; openen van post; inzamelen van gegevens op bankrekeningen; hacken van computers, behalve die van de overheid; telefoontap.
Een speciale BIM-commissie van drie magistraten moet op voorhand ingelicht worden van de specifieke methoden en voor de uitzonderlijke methoden moet ze op voorhand toestemming geven. Die BIM-commissie kan ook beslissen dat de SV misdrijven mag plegen, als dat absoluut nodig is voor het werk van de agenten (valse naamdracht, overtredingen van de wegcode….) en als het misdrijf in verhouding staat tot het doel dat wordt nagestreefd. In geen geval mag ze iemand’s fysieke integriteit schenden. Moorden kunnen dus – in tegenstelling tot bij de CIA, die van president Obama Osama bin Laden mocht vermoorden – in België niet.
4.2. Wat doét de staatsveiligheid?
Volgens het Comité I past de SV in 2011 731 keer specifieke methoden toe (grotendeels opvragen van telefoon- en gsm-nummers: 1.892 nummers in totaal) en 33 keer uitzonderlijke methoden toe (11 keer ging het om afluisteren van telefoons en 10 keer om inkijken van bankverrichtingen. Veertien operaties werden door de BIM-controlecommissie stopgezet.
5. HOE WERKT DE CONTROLE?
De staatsveiligheid wordt sinds 1991 gecontroleerd door het Comité I. Dat bestaat uit drie (politiek benoemde) personen: twee magistraten (onder wie voorzitter Guy Rapaille, een Luiks magistraat van PS-signatuur) en één ambtenaar. Dat Comité controleert de inlichtingendiensten: naast de staatsveiligheid, controleert het dus ook de militaire veildigheid ADIV. Iedere burger kan klacht indienen bij het Comité I als hij meent dat de staatsveiligheid zijn boekje te buiten ging. Het Comité I kan ook audits en toezichtonderzoeken over de staatsveiligheid of over bepaalde aspecten doen en daarvoor alle documenten opvragen.
Het Comité I wordt op zijn beurt gecontroleerd door een parlementaire begeleidingscommissie in de Senaat. Die staat onder leiding van Senaatsvoorzitter Sabine de Bethune (CD&V) en bestaat verder uit telkens één lid van PS, MR, N-VA en CD&V. Het VB wordt al sinds jaar en dag uit deze begeleidingscommissie geweerd, CD&V heeft twee leden in de begeleidingscommissie.
Daarnaast heb je nog de BIM-commissie, die toezicht houdt op de methoden van de SV. Zij moet voor de zwaarste methoden op voorhand toestemming geven en kan die methoden zelfs stopzetten bij misbruik. De BIM-commissie wordt voorgezeten door de Antwerpse onderzoeksrechter Paul Van Santvliet. De BIM-commissie bestaat verder nog uit twee magistraten, onder wie de Mechelse rechter Viviane Deckmyn.
6. KAN U UW DOSSIER INZIEN?
Kan U Uw dossier van de staatsveiligheid inzien?
Nee. Iedereen kan zijn dossier bij de staatsveiligheid laten inzien door de privacycommissie. Rechtstreeks Uw dossier inkijken kan U niet. De privacycommissie mag dat wel, maar ze mag U niet zeggen wat ze in Uw dossier gelezen heeft en ze kan alleen maar aanbevelingen doen om iets aan Uw dossier te veranderen. Maar ook daarover mag ze U niets vertellen. En de staatsveiligheid moet geen rekening houden met de aanbevelingen van de privacycommissie. In feite heeft U dus geen controle op wat in Uw dossier bij de staatsveiligheid staat.
Iedere burger kan ook klacht tegen de staatsveiligheid indienen bij het Comité I, maar dat doet dan hetzelfde als de privacycommissie, met dezelfde mogelijkheden en beperkingen. Het Comité I kan wel een en ander hierover publiceren in zijn jaarverslag.
U kan U ook tot de voogdijminister (justitieminister Turtelboom) wenden. Zij is baas van de staatsveiligheid en kan ook een en ander laten onderzoeken. Maar zij is net zoals Alain Winants gebonden door een geheimhoudingsplicht.
Als de BIM-wet op U werd toegepast, als dus een specifieke of uitzonderlijke inlichtingenmethode is gebruikt, dan kan U aan de baas van de staatsveiligheid hierover informatie vragen. Hij moet dan het juridisch kader schetsen waarin de methode werd toegepast en U kan dan aan het Comité I vragen om dat te controleren. U moet wel een wettig belang aantonen, de bewuste methode moet minstens vijf jaar beëindigd zijn en in die vijf jaar mogen geen nieuwe gegevens over U ingezameld zijn. Bovendien moeten de wetten op de veiligheidsmachtigingen, de privacy en de openbaarheid van bestuur nageleefd worden. U moet ook zelf informatie over de BIM-methodes vragen, men licht U niet automatisch in. En omdat men dat niet doet, kan U natuurlijk helemaal niet weten of er een BIM-methode op jou is toegepast. Deze hele regeling werd overigens op 22 september 2011 door het Grondwettelijk Hof vernietigd. Dat Hof vond dat de staatsveiligheid zelf de betrokkene moet inlichten zodra dat kan zonder hun onderzoek in gevaar te brengen. Door deze vernietiging vervalt de hele regeling tot het parlement een nieuwe heeft goedgekeurd.
7. WAT IS DE ZAAK-DEBIE?
== Bart Debie verklaarde vandaag dat hij tussen 2007 en 2010 informant was van de staatsveiligheid. Hij had dit zelf voorgesteld aan de dienst en kreeg hier naar eigen zeggen geen geld voor. Hij kwam vandaag met zijn verklaring omdat hij boos was omdat minister Turtelboom had gezegd dat de staatsveiligheid geen politici volgt. Naar eigen zeggen koos hij ook dit moment omdat er geen verkiezingen in zicht zijn en zijn verklaringen “dus geen electorale invloed kunnen hebben”.
Debie was commissaris bij de Antwerpse politie, waar hij morgen exact tien jaar weg is. Hij werd samen met de huidige korpschef Serge Muyters bekend omdat hij het Falconplein “opkuiste”. Maar Debie’s methodes waren – volgens justitie – nogal hardhandig. Hij werd op donderdag 31 januari 2008 door het Antwerpse Hof van Beroep veroordeeld tot vier jaar cel, waarvan één effectief omdat hij 12 allochtone arrestanten, onder wie een minderjarige, wel erg hardhandig had aangepakt: geslagen, geschopt, tegen het hoofd gestampt. Volgens het Hof was zijn bijnaam in het korps was “Bart Penalty”. Debie werd bovendien gestraft voor vervalsing van processen-verbaal, racisme tegen vier Turken en nog enkele andere dingen.
Debie zelf heeft altijd beweerd dat hij onschuldig was en dat binnen de politie een complot tegen hem was gesmeed. Op zijn weblog zegt hij dat hij wil aantonen dat hij helemaal geen racist is. “Mijn partner is nota bene een moslima van Afrikaanse origine. Zij werkt als professioneel fotomodel en verkeert in de kringen van zogenaamde bekende mensen. En als zij daar dan soms vertelt wie haar man is, dan vallen er wel eens monden open van verbazing”, zo schrijft hij.
Debie moest zijn straf niet uitzitten, maar kreeg een enkelband. Hij was toen al lang weg bij de Antwerpse politie, want hij ging al sinds 2004 bij het VB werken. Daar werd hij veiligheidsadviseur van Filip Dewinter. In 2007 nam hij contact op met de staatsveiligheid. Naar eigen zeggen omdat Dewinter hem had gevraagd om voor enkele kalashnikovs te zorgen. Dewinter wilde die hebben voor een persconferentie waarop hij gebruik van geweld met kalashnikovs wilde aanklagen naar aanleiding van een schietpartij in Brussel. Debie wilde die kalashnikovs niet zoeken “omdat dit een misdrijf was en hij al een strafblad had”. De veiligheidsadviseur was het ook beu dat de partijtop geen rekening hield zijn zijn eerdere klachten over het gedrag van de VB-jongeren in Dilbeek, “die ramen van winkeliers met opschriften in twee talen hadden gevandaliseerd” en over een medewerker van voormalig VB-voorzitter Bruno Valkeniers, “die neonaziconcerten met Blood and Honour organiseerde”. Debie: “Ik had dit allemaal intern aangeklaagd, maar de partijleiding deed er niets mee. Vandaar mijn stap naar de staatsveiligheid”.
Na zijn voorstel aan de staatsveiligheid kreeg hij naar eigen zeggen in Vilvoorde bezoek van iemand van die dienst. Die wilde vooral weten welke zakenlui het VB sponsorden en wie er deelnam aan de fundraising dinners die Dewinter organiseerde. De SV was verder geïnteresseerd in een Amerikaan die overal in de wereld anti-islambewegingen wilde financieren. Volgens Debie gedroeg zijn begeleider bij de SV zich heel correct: “Ik moet wel zeggen dat die man zeer correct en professioneel was. In het privéleven van Dewinter was hij niet geïnteresseerd. Het was hem te doen om de geldstromen en de contacten. Ik heb hem daar hopen documenten en informatie over bezorgd.”
Debie werd in 2010 uit het VB gezet omdat hij zich op Facebook vrolijk had gemaakt over de kanker van Marie-Rose Morel. Maar hijzelf ontkent dat dit zo was.
Debie zegde gisteren dat zijn straf helemaal is afgelopen dat hij momenteel een verzoek tot eerherstel heeft ingediend bij het Antwerpse Hof van Beroep. Hij werkt momenteel als zelfstandige, hij organiseert bedrijfsopleidingen over dringende medische hulp, zo zegt hij.
== De staatsveiligheid liet vandaag weten dat “een aantal verklaringen van Debie volledig verkeerd en onjuist zijn”. Welke verklaringen dat zijn, zegt de dienst er niet hij. De SV wil ook niet bevestigen of ontkennen dat Debie informant bij haar was. De dienst legt nooit uit wie haar informanten zijn. Wel wijst de SV erop dat Debie een misdrijf heeft gepleegd als hij effectief informant van de staatsveiligheid was én dat zelf openbaar heeft gemaakt. Want wie dit soort geheime informatie bekend maakt kan tot 6 maanden cel en 3.000 euro boete krijgen.
Debie hierover: “Dit schrikt mij niet af. Men zal het eerst en vooral moeten bewijzen en de staatsveiligheid mag zelf niet zeggen wie haar informanten zijn. Dat bewijs leveren lijkt me dus moeilijk. Ik vraag me bovendien af of ik officieel wel een “informant” was. Niemand van de staatsveiligheid heeft mij ooit gewezen op die geheimhoudingsplicht”.
Winants herhaalde vandaag dat de staatsveiligheid geen parlementsleden, politici of politieke partijen volgt, screent of schaduwt vanwege hun parlementaire activiteiten. “Maar we zijn wel bevoegd om een aantal bedreigingen te onderzoeken, waaronder extremisme. Fondsenwerving uit het buitenland voor het opzetten van anti-islambewegingen zou daaronder kunnen vallen”, verwijst hij naar de uitspraken van Debie, evenwel “zonder die te bevestigen”.
== Filip Dewinter reageerde verbolgen op de verklaringen van Debie. Hij “voelde zich verraden door een goede vriend, die hij in moeilijke situaties altijd had gesteund”. Hij overweegt een klacht tegen Debie. De ex-veiligheidsadviseur hierover: “Dit schrikt mij niet af, klacht indienen is een sport geworden”. Dewinter wil verder justitieminister Annemie Turtelboom over de zaak interpelleren. Hij vraagt dat de privacycommissie zijn gegevens nakijkt en dat Turtelboom zijn persoonlijk dossier aan hem bezorgt. Turtelboom zelf heeft bij het Comité I al een onderzoek over deze zaak gevraagd, zo liet ze weten.
== Het Comité I wilde vandaag geen commentaar geven op de verklaringen van Winants, Turtelboom en Dewinter omdat het onderzoek van het Comité I naar deze problematiek nog bezig is.
8. WAT IS HET RUIMER KADER VAN DE ZAAK-DEBIE?
Wat is het ruimer kader van de zaak-Debie? In ieder geval stelt deze zaak opnieuw de rol van de staatsveiligheid aan de orde. Volgt de dienst nu politici of niet? Dat kwam vorige week al aan bod in de Scientology-zaak.
8.1. Waarover ging de Scientology-zaak?
Hierover was vorige week veel te doen naar aanleiding van het lekken van twee geheime rapporten van de staatsveiligheid over de invloed van de schadelijke sekten Scientology, Sahaja Yoga en de Moslimbroederschap. In die rapporten stonden namen van politici. Diverse politici wilden weten hoe de staatsveiligheid met deze gegevens omsprong en of politici worden gevolgd. “Waarom krijgt de Koning dit rapport? Krijgt hij alle rapporten? Ook rapporten over Opus Dei?”, zo vroeg Stefaan Van Hecke (Groen). Turtelboom legde vorige vrijdag een en ander uit in de Kamercommissie Justitie.
Een eerste rapport werd alleen elektronisch ter beschikking gesteld. Het ging over de invloed van Scientology op de Congolese gemeenschap in België. Volgens Turtelboom kregen slechts 6 personen van buiten de staatsveiligheid dat eerste elektronisch rapport. “Daarnaast konden ook sommige medewerkers van de staatsveiligheid het inzien, maar omdat het elektronisch is, kan ieder manoeuvre van deze mensen geregistreerd worden. De Koning kreeg dit eerste rapport niet.”
Het tweede rapport was schriftelijk. Het ging naar 67 mensen, onder wie 43 van buiten de staatsveiligheid. Het was een fenomeenanalyse over de invloed van sekten zoals Scientology, Sahaja Yoga en de Moslimbroederschap. De Koning kreeg dat rapport wel. In dat rapport werden de namen van politici zoals Maggie De Block, Tony Van Parys, Elio Di Rupo en Rik Torfs vermeld. Maar wel als gecontacteerde personen. Het Comité I kreeg beide rapporten.
8.2. Wat deed Turtelboom?
Turtelboom zegde dat zij zelf aan het Comité I heeft gevraagd om een onderzoek naar beide lekken in te stellen. “Mensen kunnen zo’n geheim rapport maar inzien als ze daarvoor een aparte veiligheidsmachtiging hebben en bovendien als de informatie uit het rapport nuttig is voor hun werk. Wie die rapporten lekt kan tot 5 jaar cel en 30.000 euro boete krijgen”, waarschuwde de minister. Ze bevestigde nog dat de staatsveiligheid een klacht met burgerlijke partijstelling heeft ingediend, zodat de lekken nu ook onderzocht worden door het gerecht.
De minister zegde dat “geen parlementsleden worden gevolgd uit hoofde van hun functie en dat er ook geen dossiers worden bijgehouden van parlementsleden”. Turtelboom zegde dat de Koning “niet alle rapporten krijgt, maar alleen die waarvan de staatsveiligheid vindt dat het Hof ze moet krijgen. Koning Albert kreeg slechts één van de twee gelekte rapporten”.
Minister Turtelboom heeft naar aanleiding van deze lekken een onderzoek gevraagd bij het Comité I. Dat moet een aantal vragen beantwoorden. “Ik vroeg aan het Comité I om na te gaan hoe het aantal bestemmelingen van dit soort rapporten kan worden beperkt. Er moeten bovendien duidelijke criteria komen op grond waarvan geheime rapporten worden verspreid aan wie. Verder moet het Comité I nagaan of de namen van politici niet kunnen worden gedepersonaliseerd of minstens in categorieën opgesomd, zodat duidelijk wordt of een politicus gecontacteerd werd, effectief contact had of de organisatie steunde of niet”.
Turtelboom wil in de toekomst ook dat de minister van justitie een aparte nota krijgt als de staatsveiligheid politici vermeldt in een geheim rapport. Want in het dossier van Scientology gebeurde dat niet, terwijl het al van in 2009 zou moeten.
8.3. Hoe reageert het VB?
Het VB gelooft er niets van. In een reactie zegde senator Filip Dewinter dat politici van het VB en de PVDA wel degelijk gevolgd. “Dat blijkt uit de lijst van te volgen staatsbedreigende organisaties die opgesteld wordt door de staatsveiligheid en de federale politie. De lijst bestaat uit drie categorieën: code rood, code oranje en code geel. Code rood betreft terreurorganisaties zoals o.a. Hizb-Ut-Tahir (partij van de extremistische moslims), GIA (Algerijnse terreurorganisatie), de PKK, de DHKPC (de groep rond Feyrihe Erdal) en Blood and Honour. Code oranje betreft onder meer Sharia4belgium, de Outlaws/Hells Angels, de (Turkse) Grijze Wolven en Internationaal Verzet (anarchisten). Onder code Geel vallen onder meer Vlaams Belang en PVDA. Hun mandatarissen worden dus wel degelijk – in tegenstelling tot wat minister van Justitie Turtelboom beweert – actief gevolgd door de politiediensten en de staatsveiligheid”. Voor Dewinter is zo’n lijst “wel degelijk nuttig en nodig,maar enkel voor terroristische en subversieve organisaties die geweld willen plegen of oproepen tot het gebruik van geweld”.
“Het volgen van partijen zoals het Vlaams Belang is ondemocratisch en neigt naar Stasipraktijken. Blijkbaar worden vooral Vlaams-nationale organisaties gevolgd. Onder het mom van de bescherming van de staat, beschermt de staatsveiligheid vooral de bestendiging van het Belgische regime”, stelt Filip Dewinter. In de Kamer vroeg zijn collega Bert Schoofs of de staatsveiligheid indertijd Leopold III had gevolgd, maar daarop kwam geen antwoord.
8.4. Evaluatie
Eigenlijk spreken de visies van Turtelboom/Winants en Dewinter elkaar niet tegen. Turtelboom zegt dat de staatsveiligheid geen politici volgt in hun hoedanigheid van politici. Maar de staatsveiligheid moet wel het extremisme en het radicalisme in kaart brengen, bv. bewegingen die anti-islamgroepen willen oprichten. Dan kunnen bepaalde politici in het vizier komen. Net zoals dat in de fenomeenanalyse over Scientology het geval was. Alain Winants van de SV bevestigde dat nog eens vandaag. Hij zegde daarbij niet meer van wat al in zijn jaarverslag over 2011 stond. Turtelboom wil nu dat ze bij ieder rapport waarin een politicus wordt vernoemd een aparte nota krijgt waarin verwezen wordt naar die politicus en zijn rol in het onderzoek.
9. WAARHEEN MET DE STAATSVEILIGHEID?
9.1. Deze eeuw kwam de staatsveiligheid al meerdere malen in opspraak. Zo waren er de klachten dat zij het moslimextremisme niet efficiënt kon opvolgen uit misbegrepen politiek-correct gedrag en dat ze onvoldoende alert was geweest in de opvolging van het Putse koppel Sayadi-Vinck dat door de VN op een terroristenlijst was gezet, maar daar ondertussen weer is afgehaald. Deze klachten gelden nu zeker niet meer: het salafisme is nu een topprioriteit voor de staatsveiligheid. En de staatsveiligheid kon al een reeks terreurnetwerken ontmaskeren vooraleer ze actief waren. De dienst leert dus wel degelijk uit de kritieken van het Comité I, dat hiermee ook zijn nut heeft bewezen.
Er was deze eeuw ook de ophef rond de ontsnapping van de Turkse DHKPC-terroriste Feyrihe Erdal. Dat kon gebeuren omdat de auto van de SV die Erdal achtervolgde voor een rood licht moest stoppen. Door de BIM-wet wordt dit probleem opgelost, want voortaan mogen agenten van de SV verkeersmisdrijven plegen.
Er was ook heisa over de informantenwerking van de staatsveiligheid, toen bleek dat een van haar informanten, Abdelkader Belliraj in België zes moorden zou hebben gepleegd en in Marokko werd vervolgd voor terrorisme. De problematiek van het informantenbeheer werd eveneens aangepakt door de BIM-wet van 2010, die de bijzondere inlichtingenmethodes regelt.
Recent nog was er de veroordeling van Justitieminister Turtelboom tot 100.000 euro morele schadevergoeding omdat de staatsveiligheid in 1981 in een gelekte geheime nota foutieve en lasterlijke informatie had verspreid over de omstreden baron Benoît de Bonvoisin, die toen door de staatsveiligheid de “zwarte baron” en financier van extreem-rechts werd genoemd. Deze nota’s dateren evenwel uit de tijd dat de staatsveiligheid nog helemaal niet gereglementeerd was en de mysterieuze Albert Raes de dienst nog leidde.
9.2. De discussie in de zaak-Debie keert periodisch weer. Ze gaat echter niet alleen over de vraag of politici door de staatsveiligheid mogen worden gevolgd of niet. Maar ook over het statuut van de staatsveiligheid zelf. Eerder al vonden het VB en de sp.a dat de SV als aparte dienst moet worden afgeschaft en moet worden ondergebracht bij de politie. Die laatste kan in principe alleen maar inlichtingen over misdrijven inzamelen nadat die misdrijven gepleegd zijn. Maar sinds een decennium kan ze ook “zachte informatie”, info over verdachte personen en situaties zonder dat een misdrijf is gepleegd, inzamelen. Dat kan natuurlijk tot overlappingen leiden op sommige domeinen (criminele organisaties bv.). De politie mag echter alleen maar zachte informatie inzamelen met het oog op criminele feiten, de SV mag dit ook met het oog op de gevaren voor de democratie. De vraag naar de “plaats” van de staatsveiligheid (bij justitie of bij de politie) komt onvermijdelijk opnieuw aan de orde.
…
11/02 John de Wit 11 FEBRUARI 2013 –
Find this story at 11 February 2013
©1994-2013 Concentra Media Groep N.V.